Những nghi lễ sinh con của người M’nông
bản địa M’nông có rất nhiều luật tục và nghi lễ cổ truyền tạo nên 1 nền văn hoá dân tộc vô cùng phong phú và đặc sắc; trong đó có các nghi lễ sinh con, kể từ lúc khởi hành mang thai cho đến khi sinh nở...
người bản xứ M’nông có rất nhiều luật tục vànghi lễ cổ truyền tạo nên một nền văn hoá dân tộc vô cùng đa dạng và đặc sắc;trong đó có các nghi lễ sinh con, kể từ lúc bắt đầu mang thai cho đến khi sinhnở.
Tìm hiểu thêm : Moc khoa hinh con Chuot Nhà May Mắn
Khi người mẹ mang thai, người M’nông đãcó những nghi lễ như: Lễ cúng khi có thai, lễ bảo vệ thai nhi. Mục đích của lễlà cầu xin thần linh phù hộ cho người mẹ được khỏe mạnh, thai nhi được bình an;lễ này cũng nhằm ngăn cản ma quỷ, ngải thần và thần Briăng (thần coi giữ linh hồn) không đượcđụng đến thai nhi. Người M’nông tin rằng, ba loại ác quỷ trên đều thích ăn thịttrẻ con đang nằm trong bụng mẹ. Lễ vật dùng để cúng gồm một con vịt, 1 conchó, 1 con heo, một vò rượu, 1 lưỡi rìu, hai chiếc măng le to bằng ngónchân cái, dài chừng 1,5 cm, 1 cây chổi bó bằng lá dây mây, lá bằng lăng và lácỏ tranh, 1 chiếc vảy con tê tê, một củ ngải (loại củ làm thuốc hoặc làmbùa), 2 chiếc lông đuôi công, một chén gạo và 1 cây đèn cầylàm bằng sáp ong. Chuẩn bị lễ vật xong, mọi người trong gia đình khởi hành làm lễcúng, huyết của ba con vật hòa vào rượu làm lễ và huyết heo được bôi lên lưỡirìu. Cúng xong, người chồng lấy 3 lát ngải và một chiếc đuôi lông chim côngtreo trên phía đầu nằm của người vợ. 1 bà già có trải nghiệm về việc sinh đẻdặn người vợ những điều kiêng kỵ khi mang thai: Không được chạy nhảy, không đibước dài, không làm việc quá sức, không ăn thịt khỉ (sợ sinh con sẽ nghịch ngợmnhư con khỉ), không ăn thịt hổ (sợ sinh con sẽ hung hăng khó dạy bảo)… Sau đó,người chồng lấy rượu pha huyết quét lên ché rượu cầu khấn các thần linh bảo vệcho người mẹ và thai nhi được yên ổn. Lễ bảo vệ thai nhi (Mprang bun) là một lễ tầm quan trọng, bởithế, trong khi làm lễ thì mọi thành viên trong gia đình phải thực hiện 1 cáchnghiêm ngặt những điều kiêng cữ như không được bán, đổi chác, cho đi đồ đạc kểcả gia súc, gia cầm… Các kiêng kỵ chỉ chấm dứt khi người mẹ sinh nở xong và giađình đã làm lễ tạ các vị Thần linh.
Sau khi người mẹ sinh con, gia đình phảilàm lễ cúng cho người mẹ (Bư brah anbu n’ơyot ndul) để tránh những điều xui xẻo. Lễ vật gồm có 1 con gà vàmột ché rượu; người chồng lấy huyết gà hòa vào bát rượu. Khi làm lễ, ngườichồng hoặc bà đỡ lấy chiếc vòng đồng (kông) nhúng vào bát rượu pha huyết gà rồithoa lên lòng bàn tay của sản phụ, vừa xoa vừa khấn thần linh phù hộ cho ngườimẹ được mạnh khoẻ, không bị ốm đau, bệnh tật.
Tiếp đó là lễ mở mắt cho con (Kaih măt kon). Theo tập quán củangười M’nông, lễ này thường tổ chức vào buổi sáng, ngay sau ngày đứa trẻ rađời. khởi hành cuộc lễ, cha của đứa bé múc một bát gạo trắng, thắp một cây đèncầy cắm vào bát gạo đó; sau đó lấy chuỗi hạt cườm đỏ (loại trang sức được trẻem gái và phụ nữ M’nông hay dùng) bỏ lên bát gạo. Làm xong, ông bê bát gạo cóđèn cầy đưa vòng tròn từ phải sang trái 7 vòng, vừa đưa vừa đếm từ một đếnbảy và cầu khấn thần linh ban cho đứa trẻ đôi mắt sáng, tinh khôn để sau này đirừng tìm thấy tổ ong, đi săn tìm thấy chim, thú, đi suối bắt được cá, về giàmắt không mờ.
Sau lễ mởmắt cho con là lễ cắt rốn (Kát sok).Theo quan niệm của người M’nông, nhau rốn của đứa trẻ là những vật quan trọng,phải được giữ gìn cẩn thận không được để mất mát, hư hỏng. Khi người mẹ sinhcon ra, người cha của đứa trẻ phải có trách nhiệm nhặt lấy cái nhau và đoạn rốncủa đứa bé, dùng cật nứa cắt bỏ vào một ống tre, mang vào rừng treo vào một cànhcây to. Cây này là cây chung của cả bon ai cũng biết, nhà nào có trẻ mới sinhđều treo nhau rốn của bé lên đó, ai phạm vào cây này phải cúng 1 ché rượu,một con heo. Theo người M’nông thì muốn cho con trẻ được khoẻ mạnh, bình an, cóba thứ trong đời đứa trẻ đó không được làm hư hỏng, đó là cây treo nhau, rốn,con dao cắt rốn và xâu cườm đỏ dùng để cúng trong lễ mở mắt.
Tham khảo : Con rối hình con Thỏ Maison Chance
Sau khi đứa trẻ sinh được vài tháng sẽđược cha mẹ làm lễ cúng hồn (mpih kon yôn). Vật lễ cúng là 1 con heo và mộtché rượu. Cha đứa trẻ lấy rượu hoà tiết heo chấm vào trán đứa bé, vừa chấm vừađọc tên đứa trẻ (vần với tên một vị tổtiên nào đó trong dòng họ). Nếu đứa bé thôi khóc, có nghĩa là đúng hồnvị tổ tiên kia đã nhập vào đứa bé. Cha mẹ lấy vòng tay, cườm cổ tặng cho con vàđứa bé đã có tên từ đó.
Qua các nghi lễ liên quan đến việc sinhnở, người M’nông muốn chứng tỏ rằng, không chỉ gia đình, họ hàng mà cả bon làngđều dõi theo sự tiến bộ của 1 thành viên mới trong cộng đồng.
Trường nuôi người khuyết tật - Nhà May Mắn
Địa chỉ: 19A, Đ. Số 1, Kp 9, P. Bình Hưng Hoà A Q. Bình Tân, Tp. Hồ Chí Minh, Việt Nam
Hotline : 090 906 2528
Web site du lich thac Dray Sap Nhà May Mắn : maison-chance.org/shop
