Nhà tái định cư khiến người dân dở khóc dở cười
Hạ tầng dự án long phước kỹ thuật kém chất lượng, điều kiện tiếp cận với tiện ích xã hội bị triệt tiêu, quản lý khai thác và vận hành nhà đều có vấn đề. 5 năm trước, Hà Nội cấp tập triển khai hơn 80 dự án nhà ở tái định cư nhằm phục vụ công tác GPMB, cũng như đáp ứng nhu cầu ở của người dân. Cao trào hơn, ý tưởng về một loạt khu đô thị (KĐT) tái định cư (TĐC)… Nhưng mới đây, sau quá nhiều bất cập, giới quản lý đang tính chuyện "xóa sổ" nhà TĐC.
Năm 2009, thị trường BĐS "sốt" hừng hực từng ngày từng giờ với hàng chục, hàng trăm giao dịch được tiến hành theo trào lưu "ăn xổi". Là địa bàn phát triển "chóng mặt" về số lượng các dự án đầu tư xây dựng nhà ở, KĐT tập trung, Hà Nội càng "nóng" về chuyện quỹ đất TĐC. Không chỉ như vậy, sức ép đối với nhà chức trách địa phương còn gia tăng bởi nhu cầu nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ, nhà chính sách ngày càng lớn.
Đây là lý do căn bản dẫn tới sự kiện Hà Nội xây dựng một đề án alibaba long phước về các KĐT mới nhằm phục vụ TĐC (năm 2009). Thời điểm đó, đã có 80 dự án xây dựng nhà ở TĐC được triển khai theo phương thức đầu tư trực tiếp. Cuối quý II/2009, một số khu TĐC đưa vào hoạt động một cách hiệu quả như: Nam Trung Yên (Q.Cầu Giấy), Trung Hoà – Nhân Chính (Q.Thanh Xuân), khu 5,3 ha Dịch Vọng, khu tái định cư 7,2 ha Vĩnh Phúc (Q.Ba Đình), 80 căn hộ khu Pháp Vân – Tứ Hiệp (Thanh Trì); 780 căn KĐT Nam Thăng Long (Q.Tây Hồ)… Tuy nhiên, theo chính lãnh đạo UBND Tp.Hà Nội tính toán, với khoảng 1 vạn căn hộ TĐC được hoàn thành (từ 2009 tới 2011), chưa đáp ứng nổi nhu cầu khổng lồ từ thực tế. Đề án "Xây dựng các khu đô thị mới phục vụ TĐC và nhà ở xã hội, nhà ở chính sách" cũng từ đây được giao cho Sở Xây dựng Hà Nội.
Đề án dự kiến triển khai xây dựng 3-5 KĐT mới trong giai đoạn 2010-2010. Đáng nói, nhằm tránh tình trạng thiếu cơ sở hạ tầng như trường học, sân chơi vốn đã "phổ biến" với dân tái định cư ở Hà Nội, Phó Chủ tịch UBND Tp.HN Phí Thái Bình lúc đó khẳng định, tất cả các dự án phải hoàn thành cơ sở hạ tầng trước hoặc phải hoàn thành song song với việc xây dựng nhà ở.
Chỉ sau vài tuần, trong cuộc hội thảo về GPMB và nhà TĐC, nhiều chuyên gia đầu ngành thẳng thừng đề nghị "xóa" khái niệm nhà TĐC và bỏ cung cách xây dựng nhà TĐC đang làm. Thay vào đó, chính quyền nên tập trung khuyến khích phát triển các loại nhà ở theo nhiều mức giá để người dân lựa chọn theo ý mình. Bởi khoảng 70% người dân TĐC ở Hà Nội, Tp.HCM phải tìm cách nhượng lại nhà TĐC, vì điều kiện ăn ở, hạ tầng không phù hợp với lối sống, kế sinh nhai. Đồng thời, hạ tầng kỹ thuật tại các khu TĐC thường không đồng bộ, công trình không có độ bền chất lượng… Tuy nhiên, ý kiến từ cuộc họp này đã "rơi" vào khoảng không, cho tới mới đây, Bộ Xây dựng "nhen" lại với nội dung… chưa thực sự thuyết phục.
Thực tế chất lượng của hàng loạt khu nhà ở TĐC như Đền Lừ, Dịch Vọng, Đồng Tàu… đã "rung chuông" báo động từ lâu. Giới chức Hà Nội cũng không ít lần kiểm tra, đốc thúc, phê bình kỷ luật các đơn vị liên quan nhưng đâu vẫn đóng đấy. Ngay khi Bộ hé lộ đề xuất "xóa" nhà TĐC, nhiều chuyên gia và nhà phân tích lập tức chỉ ra yếu tố cần quan tâm xử lý trước khi kỳ vọng quá nhiều: đó là chất lượng, giá cả và quy trình quản lý lẫn khai thác nhà ở xã hội! (trong trường hợp thay nhà TĐC bằng tỷ lệ nhất định trong NƠXH).
“Hàng chục năm nay, người dân chúng tôi vẫn buôn bán tại chợ Già cũ. Khi chợ Già mới được xây dựng, ban đầu chúng tôi nghĩ chợ mới có cơ sở vật chất tốt nên cũng đồng ý chuyển về và đã nộp tiền đặt cọc để thầu các gian hàng. Nhưng sau đó phía chủ đầu tư đưa ra nhiều loại phí thu quá cao. Không đồng tình với các khoản thu như vậy nên chúng tôi đồng loạt rút hết tiền đặt cọc và chuyển về khu chợ cũ để họp,” bà Lê Thị Soạn, 68 tuổi, một tiểu thương lâu năm tại chợ Già cho biết. Theo các tiểu thương, phần lớn họ đều coi chợ Già là nơi trao đổi hàng hóa giữa những người dân địa phương với nhau. Hàng hóa là những mặt hàng thiết yếu như rau củ quả, thịt cá, quần áo… Bởi vậy, nếu ban quản lý chợ thu phí quá cao thì họ không thể kinh doanh có lãi.
Tới tháng 10/2012, công trình chợ Già mới được hoàn thành với tổng số vốn đầu tư lên tới 14 tỷ đồng. Tuy nhiên, từ đó đến nay, ngôi chợ ngày vẫn bỏ hoang. Theo tìm hiểu của phóng viên, các tiểu thương xã Hoằng Kim kiên quyết không về họp tại chợ mới mà bám trụ lại ngôi chợ Già đã cũ, lụp xụp nằm cách đó không xa. Bên cạnh đó, cách chợ Già mới chỉ khoảng 100m là chợ của xã bên Hoàng Trung. Vì vậy, các tiểu thương cho rằng ngôi chợ mới này không thuận lợi cho việc buôn bán.
